Καλώς ήρθατε! Μην περιμένετε να βρείτε φυλλάδια με ασκήσεις μαθηματικών εδώ... Σκοπός του blog "εις το άπειρον" είναι να προσεγγίσει τη μαθηματική γνώση ελεύθερα και με διασκεδαστικό τρόπο, χωρίς τα όρια των σχολικών τάξεων.
"Χαρούμενος αριθμός" ονομάζεται ένας θετικός ακέραιος, στον οποίο το άθροισμα των τετραγώνων των ψηφίων του, όταν υπολογίζεται επαναληπτικά, τελικά ισούται με 1.
Πιο συγκεκριμένα, ένας χαρούμενος αριθμός ορίζεται ως εξής: Ξεκινάμε από έναν θετικό ακέραιο αριθμό α και παίρνουμε τα ψηφία του. Υψώνουμε το κάθε ψηφίο στο τετράγωνο και έπειτα τα προσθέτουμε. Για το αποτέλεσμα που βρήκαμε επαναλαμβάνουμε την ίδια διαδικασία. Αν τελικά καταλήξουμε στο 1, τότε ο α είναι χαρούμενος αριθμός.
Αν το άθροισμα των τετραγώνων των ψηφίων του δεν φτάνει ποτέ το 1, τότε ο αριθμός ονομάζεται "δυστυχισμένος αριθμός".
Για παράδειγμα, το 19 είναι χαρούμενος αριθμός, αφού:
Το 4 είναι δυστυχισμένος αριθμός, αφού η παραπάνω διαδικασία καταλήγει σε έναν κύκλο επαναλαμβανόμενων αριθμών:
🎬Στην ταινία του 1939, "Ο Μάγος του Οζ", ένα συμπαθέστατο σκιάχτρο πηγαίνει να συναντήσει τον πανίσχυρο μάγο του Οζ για να του ζητήσει να του δώσει εγκέφαλο. Μετά από ένα μακρινό και επικίνδυνο ταξίδι, ο μάγος, ο οποίος -μεταξύ μας- δεν ήταν αληθινός μάγος, αλλά βάσιζε τη δράση του στο φαινόμενο placebo, απονέμει στο Σκιάχτρο τον τιμητικό τίτλο Δ.Σ., δηλαδή Δόκτωρ της κριτικής Σκέψης. Μόλις πήρε το δίπλωμά του, το Σκιάχτρο, με ανανεωμένη εμπιστοσύνη στις ικανότητές του, εντυπωσίασε τους φίλους του διατυπώνοντας το εξής... "θεώρημα":
"Το άθροισμα των τετραγωνικών ριζών οποιωνδήποτε δύο πλευρών ισοσκελούς τριγώνου ισούται με την τετραγωνική ρίζα της τρίτης πλευράς".
❓Θα μπορούσε, άραγε, να ισχύει ποτέ αυτό; Ας το δούμε αναλυτικά.
Επειδή ένα ισοσκελές τρίγωνο έχει δύο ίσες πλευρές, αυτό που είπε το Σκιάχτρο θα μπορούσε να περιγραφεί με τη μαθηματική σχέση
\(\sqrt{\alpha}+\sqrt{\alpha}=\sqrt{\gamma}\)
ή
\(2\sqrt{\alpha}=\sqrt{\gamma}\)
ή
\(\gamma=4\alpha\).
Όμως, με βάση την τριγωνική ανισότητα, είναι αδύνατο να υπάρχει τρίγωνο με μήκη πλευρών \\(\alpha, \alpha\\) και \\(4\alpha\\). Ελέγξτε το μόνοι σας, προσπαθώντας να σχεδιάσετε ένα τέτοιο τρίγωνο.
Από την άλλη, μπορεί το Σκιάχτρο να εννοούσε
\(\sqrt{\alpha}+\sqrt{\gamma}=\sqrt{\gamma}\),
το οποίο συνεπάγεται ότι \(\alpha=0\),
που δεν μπορεί να ισχύει για πλευρά τριγώνου.
🌐Προφανώς, ο συγγραφέας του κινηματογραφικού σεναρίου ηθελημένα έβαλε το Σκιάχτρο να διατυπώνει μια εντυπωσιακή σχέση που από μαθηματικής άποψης δεν ισχύει. Πάντως, σύμφωνα με τον Clifford A. Pickover, συγγραφέα του βιβλίου γρίφων "Τα Μαθηματικά του Οζ", η μαθηματική σχέση του Σκιάχτρου θα μπορούσε να είναι σωστή σε κάποιο είδος καμπυλωμένου χώρου, όπου η ευθεία γραμμή δεν είναι ο συντομότερος "δρόμος" ανάμεσα σε δύο σημεία και πιθανόν στη Χώρα του Οζ να ισχύει κάποια παράξενη, μη Ευκλείδεια γεωμετρία...
Ετοιμαστείτε να ανακαλύψετε τα μυστικά της μαθηματικής σκέψης και να
μάθετε την ιστορία των αρχαίων ελληνικών μαθηματικών στο Κέντρο Πολιτισμού
«Ελληνικός Κόσμος»!
Διαδραστικές και ψηφιακές εφαρμογές, εκθέματα Εικονικής Πραγματικότητας,
κείμενα, εντυπωσιακές προβολές και κατασκευές συνθέτουν μία μοναδική έκθεση, με
την αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας.
Πρόκειται για μια
εντυπωσιακή έκθεση στο Κέντρο
Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» που αφορά την ιστορία των μαθηματικών
και την ανάπτυξη της μαθηματικής σκέψης στον αρχαίο ελληνικό κόσμο, την επιρροή
τους σε άλλες επιστήμες και τέχνες, όπως την αστρονομία, τη μαθηματική
γεωγραφία και τη μουσική. Αναφέρεται στα πιο σημαντικά «επεισόδια» και πρόσωπα
της ιστορίας των ελληνικών μαθηματικών, όπως ο Θαλής, ο Ευκλείδης και ο
Πυθαγόρας.
Ο διπλασιασμός του τετραγώνου
Μέσα από μια σειρά
διαδραστικών δραστηριοτήτων, οι επισκέπτες έρχονται σε επαφή με τα αριθμητικά
συστήματα των Αιγυπτίων και των Βαβυλωνίων. Εξοικειώνονται με το θεώρημα του
Θαλή, τους τρίγωνους και τετράγωνους αριθμούς των Πυθαγορείων, το Πυθαγόρειο
θεώρημα και την έννοια της μαθηματικής απόδειξης. Χάρη στον εκπαιδευτικό και
ψυχαγωγικό χαρακτήρα της έκθεσης, οι επισκέπτες ανακαλύπτουν πώς τα μαθηματικά
μπορούν να γίνουν ενδιαφέροντα, ευχάριστα και κατανοητά.
…γράψουμε αριθμούς
με βάση τα ιερογλυφικά σύμβολα των αρχαίων Αιγυπτίων και τη σφηνοειδή γραφή των
Βαβυλώνιων.
…προσπαθήσουμε να
μοιράσουμε ακριβώς 6 καρβέλια ψωμί σε 10 άνδρες και θα γνωρίσουμε τον τρόπο με
τον οποίο οι αρχαίοι Αιγύπτιοι το κατάφεραν, όπως παρουσιάζεται στον πάπυρο
Rhind, το εκτενέστερο και ένα από τα πιο γνωστά κείμενα των αιγυπτιακών
μαθηματικών.
…αναζητήσουμε γύρω
μας σχήματα, όπως έκανε ο Θαλής και οι Ίωνες φιλόσοφοι και θα τα σχηματίσουμε
στην άμμο με ραβδί.
…μάθουμε πώς
υπολόγισε ο Θαλής το ύψος της πυραμίδας του Χέοπα, μόνο με ένα σχοινί και με
την παρατηρητικότητά του...
…γνωρίσουμε τον
Πυθαγόρα, τον άνθρωπο που έβλεπε παντού αριθμούς και θα πειραματιστούμε με τη
μουσική κλίμακα στο μονόχορδό του.
…αναρωτηθούμε για
το εάν υπάρχει τελικά σε όλα λύση, με κανόνα και διαβήτη και θα γνωρίσουμε τα
τρία άλυτα προβλήματα της αρχαιότητας.
…μάθουμε πώς το
λουτρό ενός πανεπιστήμονα μαθηματικού της αρχαιότητας έγινε αφορμή για έναν
θεμελιώδη νόμο της υδροστατικής και πώς έγινε διάσημη η λέξη «Εύρηκα».
…δούμε πώς ο
Ερατοσθένης κατάφερε με ελάχιστα μέσα να υπολογίσει με μεγάλη ακρίβεια την
περιφέρεια της Γης.
…πειραματιστούμε με
τον άβακα, το εργαλείο με το οποίο έκαναν υπολογισμούς και πράξεις οι αρχαίοι.
…αναρωτηθούμε από
πού αντλούμε τις γνώσεις μας για τα αρχαία ελληνικά μαθηματικά.
…λύσουμε ένα
πρόβλημα πρακτικής αριθμητικής του 15ου αιώνα, στο οποίο θα βοηθήσουμε μια
κυρία να βρει πόσα ήταν τα αυγά που κρατούσε πριν σπάσουν.
Επιλύοντας ένα πρόβλημα πρακτικής αριθμητικής του 15ου αιώνα
Ψηφιακές εφαρμογές συνυπάρχουν με φυσικά διαδραστικά εκθέματα, όπως
κατασκευές και προσφέρουν στον επισκέπτη μια μοναδική «ζωντανή» περιήγηση στον
κόσμο των αρχαίων ελληνικών μαθηματικών. Τα παιδιά μαθαίνουν παίζοντας και οι
ενήλικοι μαγεύονται από τη γοητεία της μαθηματικής επιστήμης.
Για πρώτη φορά, στην έκθεση θα βιώσετε μοναδικές εμπειρίες Εικονικής
Πραγματικότητας χάρη στα προηγμένα προγράμματα του «Ελληνικού Κόσμου», της «Κιβωτού»,
το πρώτο σύστημα εικονικής πραγματικότητας στην Ελλάδα ή του «Εικονικού Κινηματογράφου».
Η έκθεση αρχικά είχε παρουσιαστεί στο Κέντρο Πολιτισμού "Ελληνικός Κόσμος" από το 2003 μέχρι το 2013. Έπειτα φιλοξενήθηκε στο χώρο της Δ.Ε.Θ. από το Σεπτέμβριο του 2022 μέχρι τον Μάρτιο του 2023 (την είχαμε παρουσιάσει τότε στο "εις το άπειρον" εδώ). Η νέα εμπλουτισμένη έκθεση, την οποία έχει επιμεληθεί η ομάδα του
Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού, αποτελεί συνέχεια της έκθεσης που είχε
πραγματοποιηθεί με μεγάλη επιτυχία στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» και
είχε συγκροτηθεί με τη φροντίδα των επιστημόνων του ΙΜΕ, καθώς και με την
ευγενική συμβολή της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας, ενώ η επιστημονική
επιμέλεια της έκθεσης έφερε την υπογραφή του ειδικού της Ιστορίας των
Μαθηματικών, καθηγητή Γιάννη Χριστιανίδη. Τη μουσειολογική μελέτη είχαν εκπονήσει
η Αλεξάνδρα Νικηφορίδου, η Ανδρομάχη Γκαζή και η Θεανώ Μουσούρη, ενώ τη
μουσειογραφική μελέτη είχε επιμεληθεί ο Σταμάτης Ζάννος.
🗓Έναρξη έκθεσης: 16 Νοεμβρίου 2024
📍Τοποθεσία: Κέντρο Πολιτισμού "Ελληνικός Κόσμος", Πειραιώς 254, Ταύρος
Το 3ο
μας μαθηματικό giveaway είναι εδώ! Το blog«εις το άπειρον», σε συνεργασία με τις εκδόσεις Μπάρλας, κληρώνει έξι βιβλία Μαθηματικών, ένα για κάθε τάξη
του Δημοτικού!
ℹ️Ο
μαθηματικός και συγγραφέας Αναστάσιος Μπάρλας, μαζί με τη συγγραφική του ομάδα,
δραστηριοποιείται στην έκδοση βιβλίων Μαθηματικών από την Α΄ Δημοτικού μέχρι
και τη Γ΄ Λυκείου. Τα βιβλία των εκδόσεων Μπάρλας, γραμμένα πάντα σε
αντιστοιχία με τη σειρά των κεφαλαίων των σχολικών βιβλίων, είναι πολύτιμοι
βοηθοί για κάθε μαθητή, αλλά και τους γονείς ή κηδεμόνες του και για κάθε
εκπαιδευτικό.
Για να
πάρετε μέρος στην κλήρωση, πρέπει και αρκεί:
1.Να είστε ακόλουθοι του
blog «εις
το άπειρον» (η εγγραφή γίνεται με χρήση gmail πατώντας πάνω στο μπλε κουμπάκι)
2.Να αφήσετε ένα σχόλιο σ' αυτή την ανάρτηση, δηλώνοντας
ότι συμμετέχετε στο giveaway και γράφοντας:
·το e-mail σας και
·για ποιο ή ποια βιβλία επιθυμείτε να μπείτε στην κλήρωση (π.χ. «επιθυμώ να
μπω στην κλήρωση για το βιβλίο της Γ΄ Δημοτικού» ή «επιθυμώ να μπω στην κλήρωση
για τα βιβλία Δ΄, Ε΄, ΣΤ΄ Δημοτικού»).
3.Προσοχή: αν στο σχόλιο φαίνεστε
ως ανώνυμοι, φροντίστε να γράψετε το
όνομά σας και ένα e-mail(δυστυχώς ανώνυμα σχόλια
δεν μπορούν να ληφθούν υπόψη).
🎲Ο διαγωνισμός λήγει το Σάββατο 16 Νοεμβρίου 2024 στις 23:59. Την Κυριακή 17 Νοεμβρίου 2024 θα ανακοινωθούν στην παρούσα
ανάρτηση οι 6 τυχεροί/τυχερές που θα αναδείξει η κλήρωση μέσω του random name picker από το commentpicker.com και
θα ειδοποιηθούν μέσω e-mail (στο e-mail που θα έχουν δηλώσει)!
Τα δώρα θα σταλούν στους νικητές μόλις έχουμε τις διευθύνσεις τους. Αν
κάποιος/α δεν επικοινωνήσει εντός μιας εβδομάδας, η κλήρωση θα επαναληφθεί,
μόνο για το συγκεκριμένο βιβλίο.
Καλή επιτυχία σε όλους!!!
=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
EDIT 17/11/2024 - ΛΗΞΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΚΛΗΡΩΣΗ!
Σας ευχαριστούμε όλους και όλες όσοι/ες συμμετείχατε στο giveaway μας! Μέσω του random name picker από το commentpicker.com, πραγματοποιήθηκαν 6 κληρώσεις μεταξύ των έγκυρων συμμετοχών, μία για κάθε βιβλίο. Παρακάτω είναι τα ονόματα των 6 τυχερών που κερδίζουν τα 6 βιβλία Μαθηματικών Δημοτικού:
Δώρο #1: Α΄ Δημοτικού
Δώρο #2: Β΄ Δημοτικού
Δώρο #3: Γ΄ Δημοτικού
Δώρο #4: Δ΄ Δημοτικού
Δώρο #5: Ε΄ Δημοτικού
Δώρο #6: Στ΄ Δημοτικού
Συγχαρητήρια σε όλες! Είμαι σίγουρη ότι τα βιβλία που κερδίσατε είναι πολύτιμο εκπαιδευτικό υλικό!
Οι πρώτοι αριθμοί είναι αυτοί
που έχουν ακριβώς δύο διαιρέτες: τον εαυτό τους και το 1. Οι αρχικοί αριθμοί
που είναι πρώτοι είναι οι: 2, 3, 5, 7,
11, 13.
Ο πρώτοι... πρώτοι αριθμοί
Τα
δομικά στοιχεία των φυσικών αριθμών
Η τεράστια σημασία των πρώτων
αριθμών για τη Θεωρία Αριθμών αλλά και για τα Μαθηματικά γενικότερα, πηγάζει
από το Θεμελιώδες Θεώρημα της Αριθμητικής. Το θεώρημα αυτό λέει ότι κάθε φυσικός αριθμός, μεγαλύτερος του 1,
μπορεί να γραφεί σαν γινόμενο πρώτων αριθμών κατά μοναδικό τρόπο (χωρίς να
λαμβάνεται υπόψη η σειρά των παραγόντων).
Παραδείγματα:
\(15 = 3 \cdot 5\)
\(210 = 2 \cdot 3 \cdot 5 \cdot 7\)
\(396 = 2^2 \cdot 3^2 \cdot 11\)
✅Η παραπάνω γραφή ονομάζεται ανάλυση αριθμού σε γινόμενο πρώτων
παραγόντων ή πρωτογενής ανάλυση του
αριθμού.
Πώς
γίνεται η ανάλυση ενός αριθμού σε γινόμενο πρώτων παραγόντων;
Παράδειγμα: Θέλουμε να
αναλύσουμε το 360 σε γινόμενο πρώτων παραγόντων. Θα χρησιμοποιήσουμε τη μέθοδο των διαδοχικών διαιρέσεων.
👣 Βήμα 1.
Εξετάζουμε, σύμφωνα με τα κριτήρια διαιρετότητας, ποιος είναι ο μικρότερος
πρώτος αριθμός που διαιρεί το 360. Βρίσκουμε ότι είναι το 2 και το γράφουμε στα
δεξιά.
👣 Βήμα
2.
Διαιρούμε το 360 με το 2 και γράφουμε από κάτω το πηλίκο, που είναι το 180.
👣 Βήμα
3.
Συνεχίζουμε την ίδια διαδικασία για το 180. Το 180 διαιρείται κι αυτό με το 2. Διαιρούμε
με το 2 και γράφουμε από κάτω το πηλίκο, που είναι το 90.
👣 Βήμα
4.
Διαιρούμε το 90 με το 2 και γράφουμε από κάτω το πηλίκο, που είναι το 45.
👣 Βήμα
5.
Το 45 τώρα δεν διαιρείται με το 2. Πηγαίνουμε στον επόμενο πρώτο αριθμό, που
είναι το 3. Βρίσκουμε ότι το 45 διαιρείται με 3.
👣 Βήμα
6.
Διαιρούμε το 45 με το 3 και γράφουμε από κάτω το πηλίκο, που είναι το 15.
👣 Βήμα
7.
Το 15 διαιρείται με το 3. Διαιρούμε το 15 με το 3 και γράφουμε από κάτω το
πηλίκο, που είναι το 5.
👣 Βήμα
8.
Το 5 τώρα δεν διαιρείται με το 3. Πηγαίνουμε στον επόμενο πρώτο αριθμό, που
είναι το 5.
👣 Βήμα
9.
Το 5 προφανώς διαιρείται με το 5. Γράφουμε από κάτω το πηλίκο, που είναι το 1.
👣 Βήμα
10.
Μόλις βρούμε πηλίκο το 1, η διαδικασία τελειώνει!
👣 Τελευταίο
βήμα: Γράφουμε τον αριθμό 360 ως το γινόμενο των πρώτων αριθμών
που έχουμε γράψει στην τελευταία στήλη:
360 = 2 · 2 · 2 · 3 · 3 · 5 = 2^3 · 3^2 · 5
👉Περισσότερα παραδείγματα μπορείτε
να παρακολουθήσετε σε αυτό το βίντεο.
Εφαρμογές
των πρώτων αριθμών στην Κρυπτογραφία
Κρυπτογραφία είναι η επιστήμη
που ασχολείται με την κωδικοποίηση και αποκωδικοποίηση μυστικών μηνυμάτων. Στη
σημερινή ψηφιακή εποχή, η ασφαλής επικοινωνία είναι ζωτικής σημασίας. Είτε στέλνουμε
ένα e-mail, είτε πραγματοποιούμε μια ηλεκτρονική
αγορά, η κρυπτογραφία διασφαλίζει ότι οι πληροφορίες μας παραμένουν
εμπιστευτικές. Στον κόσμο της σύγχρονης κρυπτογραφίας, οι πρώτοι αριθμοί είναι
οι «αφανείς ήρωες». Η κρυπτογράφηση και αποκρυπτογράφηση βασίζονται στη Θεωρία
Αριθμών και ειδικότερα στους πρώτους αριθμούς και στο Θεμελιώδες Θεώρημα της
Αριθμητικής.
Οι επιστήμονες του χώρου
χρησιμοποιούν κατά κόρον φυσικούς αριθμούς που είναι γινόμενο τεράστιων πρώτων
αριθμών. Ας πάρουμε για παράδειγμα τον αλγόριθμο RSA, ο οποίος χρησιμοποιεί δύο μεγάλους
πρώτους αριθμούς p και q. Αφού τους πολλαπλασιάσει,
χρησιμοποιεί το γινόμενό τους n=
p · q ως μέρος των κλειδιών κρυπτογράφησης και
αποκρυπτογράφησης. Ο αριθμός n είναι δημόσιος και ονομάζεται «δημόσιο κλειδί», είναι δηλαδή, όχι μόνο γνωστός,
αλλά και δημοσιευμένος σε κάποιο βιβλίο ανάλογο του τηλεφωνικού καταλόγου. Για
να μπορέσει κανείς να «χακάρει» ένα σύστημα, θα πρέπει να έχει βρει την
πρωτογενή ανάλυση του n,
δηλαδή θα πρέπει να υπολογίσει τους πρώτους αριθμούς p και q από τους οποίους «αποτελείται». Στην
πράξη, αυτοί οι πρώτοι αριθμοί έχουν τόσο πολλά ψηφία που, ακόμη και με χρήση
υπολογιστικών συστημάτων τελευταίας τεχνολογίας που δουλεύουν νυχθημερόν,
χρειάζονται δεκάδες χρόνια προκειμένου να υπολογιστούν!
❓Άραγε, η ανάπτυξη υπερσύγχρονης
τεχνολογίας θα «προλάβει» τις εξελίξεις στην έρευνα της Θεωρίας Αριθμών;
Μυθιστόρημα γραμμένο το 1979,
παραμονές της ανόδου της Θάτσερ στην Αγγλία και του Ρέηγκαν στις ΗΠΑ,
περιγράφει με γλαφυρότητα την επερχόμενη νεοφιλελεύθερη λαίλαπα και συνάμα
ρίχνει μια νοσταλγική ματιά στη χρυσή δεκαετία του '60, τότε που, παρά τους
διαφαινόμενους κινδύνους, όλα έμοιαζαν ρόδινα… Διαβάζοντας το βιβλίο, ο
αναγνώστης παρακολουθεί δύο παράλληλες πλοκές: μία στο εργαστήριο Κάβεντις του
Πανεπιστημίου του Καίμπριτζ της Αγγλίας το 1998 και μία στο Τμήμα Φυσικής του
Πανεπιστημίου της Λα Χόγια στο νοτιοδυτικό άκρο της Καλιφόρνια το 1963.
1998. Η ανθρωπότητα έχει φτάσει
στο χείλος της καταστροφής. Πόλεμοι, οικονομική κρίση, ανεργία, πείνα,
εγκληματικότητα. Μια νέα μορφή μόλυνσης εξαπλώνεται ταχύτατα και απειλεί τον
πλανήτη με τρομακτική οικολογική καταστροφή. Για όλα αυτά τα δεινά ευθύνονται
λανθασμένες πολιτικές και επιστημονικές επιλογές που έγιναν τη δεκαετία του
'60. Αν μπορούσαμε ν' αποδράσουμε από το χρόνο, να γυρίσουμε πίσω στο 1960, να
επανορθώσουμε... Στο εργαστήριο Κάβεντις στο Καίμπριτζ, μια ομάδα επιστημόνων
με επικεφαλής τον Ρένφρου, έχει αναπτύξει μία τεχνολογία παραγωγής ταχυονίων
(υποατομικά σωματίδια με ταχύτητα μεγαλύτερη του φωτός, που μπορούν να κινηθούν
πίσω στο χρόνο). Στόχος τους είναι να στείλουν ένα μήνυμα που θα προειδοποιήσει
τους επιστήμονες του παρελθόντος για την επικείμενη καταστροφή, αποφεύγοντας
όμως τα παράδοξα που θα μπορούσαν να προκύψουν από την αλλοίωση του
παρελθόντος....
1963. Ο δυτικός κόσμος βιώνει
τη χρυσή του εποχή. Την εποχή των hippies, της ανέμελης
φοιτητικής ζωής με σέρφινγκ στα κύματα του Ειρηνικού, του rock‘n’ roll, της
ελευθερίας της έκφρασης, των μεγάλων αυτοκινήτων, των φιλόδοξων διαστημικών
προγραμμάτων αλλά και του Βιετνάμ... Ο Γκόρντον, ένας νεαρός, προικισμένος και
φιλόδοξος φυσικός, κάνει ένα πείραμα πυρηνικής φυσικής μέσα σ' ένα εχθρικό
κοινωνικό και πανεπιστημιακό περιβάλλον. Διαπιστώνει με περιέργεια, ανησυχία
και στο τέλος με ελπίδα ότι το πείραμά του παρεμποδίζεται από ανεξήγητης
προέλευσης παράσιτα που φαίνεται να έρχονται από το διάστημα, ή ίσως από το
μέλλον...
Θα καταφέρει ο Ρένφρου να
αποδράσει από το χρόνο; Θα μπορέσει να στείλει στο παρελθόν στοιχεία ικανά να
επηρεάσουν το παρόν και το μέλλον; Θα κατορθώσει ο Γκόρντον να «διαβάσει» τα
μηνύματα και να αντιδράσει εγκαίρως;
Έργο επιστημονικής φαντασίας,
κάμπους νόβελ, οικολογικό θρίλερ, βιωματικό μυθιστόρημα, η «Απόδραση από το Χρόνο»
έχει κάτι από όλα αυτά. Προτείνεται από την ομάδα «ΘΑΛΗΣ + ΦΙΛΟΙ» ως ανάγνωσμα σε
λέσχες ανάγνωσης μαθηματικής λογοτεχνίας, ιδανικό για μαθητές Λυκείου. Ενθαρρύνεται,
μάλιστα, με αφορμή αποσπάσματα του βιβλίου, να γίνονται διάφορες ερωτήσεις που
προάγουν τη μαθηματική παιδεία.
Παλινδρομικοί
ή παλίνδρομοι αριθμοί είναι αυτοί που διαβάζονται το ίδιο είτε ευθέως είτε
αντίστροφα. Για παράδειγμα, οι αριθμοί 11, 363, 5225, 13931, 1234321, 20300302
είναι παλινδρομικοί. Τους παλινδρομικούς αριθμούς τους συναντάμε συχνά στα
ψυχαγωγικά μαθηματικά, με εφαρμογές στα μαγικά τετράγωνα, τους κύβους του
Ρούμπικ και σε σκακιστικά προβλήματα.
Κατασκευή παλινδρομικών αριθμών
Πώς
μπορούμε να κατασκευάσουμε τέτοιους αριθμούς; Ας επιλέξουμε έναν τυχαίο αριθμό,
για παράδειγμα το 83. Αντιστρέφουμε τη σειρά των ψηφίων, δηλαδή παίρνουμε το 38
και τον προσθέτουμε στον αρχικό μας αριθμό. Προκύπτει έτσι: 83+38=121, έχουμε δηλαδή
έναν παλινδρομικό αριθμό.
Επιλέγουμε
έναν άλλο τυχαίο αριθμό, για παράδειγμα το 67. Αντιστρέφουμε τη σειρά των
ψηφίων του, δηλαδή παίρνουμε το 76 και τον προσθέτουμε στον αρχικό μας αριθμό.
Έχουμε δηλαδή 67+76=143, που όμως δεν είναι παλινδρομικός. Τότε επαναλαμβάνουμε
την ίδια διαδικασία κι έχουμε 143+341=484. Προέκυψε, δηλαδή, ένας παλινδρομικός
αριθμός.
Η
ιδιότητα αυτή που έχουν οι αριθμοί, να καταλήγουν σε παλινδρομικούς μετά από
μερικές προσθέσεις με τον αντεστραμμένο εαυτό τους φαίνεται να ισχύει για
όλους... Υπάρχουν όμως μερικοί αριθμοί για τους οποίους ακόμα δεν έχουμε
καταλήξει σε παλίνδρομο παράγωγό τους. Ο μικρότερος από αυτούς, είναι το 196.
Κατόπιν πολλών πράξεων, φτάσαμε σε αριθμό με 263.000.000 ψηφία, ο οποίος όμως
συνέχιζε να μην είναι παλινδρομικός! Για αριθμούς μικρότερους του 10.000
απαιτούνται το πολύ 24 προσθέσεις και το ρεκόρ αυτό κατέχει ο αριθμός 89.
💥Μπορείτε να υπολογίσετε πόσοι είναι οι τετραψήφιοι παλινδρομικοί αριθμοί;
Ο πρώτος αριθμός της… κολάσεως
Ο Clifford A. Pickover,
διάσημος Αμερικανός συγγραφέας και αρθρογράφος, ερευνητής της IBM για πολλά χρόνια,
έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με τους αριθμούς και την γοητεία που ασκούν στους
ανθρώπους. Έχει συγγράψει δεκάδες βιβλία με ποικίλα θέματα, από τα
μαθηματικά, τη φυσική, τους υπολογιστές και την ιατρική, μέχρι τις τέχνες, τους γρίφους και το θάνατο. Στόχος των
βιβλίων του, που έχουν μεταφραστεί σε δεκάδες γλώσσες, είναι, όπως λέει ο
ίδιος, η έκθεση σε ένα ευρύ κοινό των θαυμάτων της επιστήμης και των
μαθηματικών, χρησιμοποιώντας όμως «παιχνιδιάρικες» έννοιες που θα τραβήξουν το
ενδιαφέρον του κόσμου.
Ο ίδιος «βάφτισε» και έναν παλινδρομικό πρώτο αριθμό, τον 1.000.000.000.000.066.600.000.000.000.001 (\(10^{30} + 666 \cdot 10^{14} + 1\)), ο
οποίος ανακαλύφθηκε από τον μαθηματικό Harvey Dubner, γνωστό για την συμβολή
του στην πολύ δύσκολη διαδικασία εύρεσης μεγάλων πρώτων αριθμών. Ο
συγκεκριμένος αυτός αριθμός έχει πολλές ιδιότητες και ως πρώτος, αλλά και ως
παλινδρομικός. Αυτό, όμως, που κέντρισε το ενδιαφέρον στον Pickover είναι ότι
έχει 13 μηδενικά αριστερά και 13 δεξιά του 666. Επιπλέον, το πλήθος των ψηφίων του είναι 31 (ο αριθμός 13 αντεστραμμένος).
Τον ονόμασε πρώτο αριθμό του Βηλφεγώρ(Belphegor's prime), ενός από τους επτά πρίγκιπες της κόλασης, ο οποίος δελεάζει τους
θνητούς με το δώρο της ανακάλυψης και των εφευρέσεων. Προειδοποίησε τον κόσμο ότι ο αριθμός αυτός
είναι απειλητικός και πως δεν πρέπει να τον κοιτάζουμε για πολλή ώρα, αλλά φυσικά
στο τέλος εξηγεί ότι αυτά που γράφει δεν πρέπει να λαμβάνονται και πολύ στα
σοβαρά!
Ο συμβολισμός του πρώτου αριθμού του Βηλφεγώρ με τον αριθμό π, ανάποδα!
Ο Pickover ήταν εκείνος που όρισε και τους βαμπιρικούς αριθμούς, για τους οποίους είχαμε μιλήσει (σε παλιότερο Halloween) εδώ…
"Κακοί" πρώτοι
αριθμοί
Ο πρώτος αριθμός του Βηλφεγώρ
ανήκει και στην κατηγορία των "κακών" πρώτων αριθμών, δηλαδή των πρώτων
αριθμών που περιέχουν το 666 στα ψηφία τους. Στο παρακάτω βίντεο από το κανάλι
Numberphile, παρουσιάζονται πολλοί από αυτούς τους... σατανικούς αριθμούς!
