«Μετρώ, γράφω, αλλά δεν γοητεύω
το είναι μου. Μπορεί να αντιμετωπίζω με δέος το να μετρήσω μια πυραμίδα, αλλά
δεν μπορώ να ονειρευτώ. Μοιάζω με κουρδισμένο ανθρωπάκι που εκτελεί
προγραμματισμένες κινήσεις σε μια προγραμματισμένη εργασία. Πού είναι το πνεύμα,
η σκέψη μου; Πώς θα μπορέσω να λύσω την απορία μου χωρίς να σκεφτώ τη
μαθηματική σχέση;»
Ο παραπάνω μονόλογος, όπως τον διαβάζουμε στο βιβλίο του Ελπιδοφόρου Ιντζέμπελη
«Η τελευταία εξίσωση του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή» (Εκδ. Στοχαστής) μάς μεταφέρει
στα χρόνια που ο κορυφαίος Έλληνας μαθηματικός, Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή
(1873-1950), βρισκόταν στην Αίγυπτο. Το 1898 προσελήφθη, με την ειδικότητα του
μηχανικού, ως βοηθός στην κατασκευή του φράγματος του Ασουάν. Εκείνη την εποχή
πήρε την απόφαση να εγκαταλείψει το επάγγελμα του μηχανικού και να αφοσιωθεί
στα μαθηματικά.
Το βιβλίο «Η τελευταία εξίσωση
του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή», μια μυθιστορηματική βιογραφία με ήρωα τον
κορυφαίο εκπρόσωπο της μαθηματικής επιστήμης και της θεωρητικής φυσικής,
παρουσιάζει συνοπτικά την πορεία και την προσωπικότητα του Έλληνα μαθηματικού,
ο οποίος πέρασε τα περισσότερα χρόνια της ζωής του στη Γερμανία όπου και
διακρίθηκε. Έμεινε στην ιστορία ως ένας από τους σπουδαιότερους μαθηματικούς
του 20ού αιώνα, με ένα έργο τεράστιας επιστημονικής σημασίας.
Η αφήγηση ξεκινά όταν ο
Μιχάλης, ένας Έλληνας φοιτητής, θα βρεθεί στο Μόναχο για να κάνει μεταπτυχιακές
σπουδές στη Φυσική στο Πανεπιστήμιο της πόλης. Η γνωριμία και η σχέση που θα
ξεκινήσει με την Μαρκέλλα, μια νεαρή κοπέλα με μητέρα Γερμανίδα και πατέρα
Έλληνα, αποκτά νέα σημασία όταν ανακαλύπτει ότι μοιράζονται το ίδιο πάθος για
τη Μαθηματική Λογοτεχνία. Επιπλέον, το γεγονός ότι ο Κωνσταντίνος
Καραθεoδωρή έζησε στο Μόναχο εμπνέει τους δύο νέους, οι οποίοι αποφασίζουν να
ξεδιπλώσουν τις σελίδες της ζωής του πρωτοπόρου επιστήμονα.
Ολόκληρη αφήγηση, η ανάμειξη
ντοκουμέντων και φανταστικών στοιχείων, έχει ως στόχο την ανάδειξη της
προσωπικότητας του κεντρικού ήρωα. Ο αναγνώστης έχει τη δυνατότητα να
ακολουθήσει τον Καραθεοδωρή στα χρόνια των σπουδών του στο Βερολίνο, όταν
συνδέθηκε με ορισμένους από τους κορυφαίους μαθηματικούς της εποχής του, όπως
τον Λάζαρο Φουξ, τον Χέρμαν Σβαρτς, και τον ΓκέοργκΦρομπένιους. Τότε έκανε ένα ακόμα βήμα που ενίσχυσε την επιστημονική
του εξέλιξη: Εγκαταστάθηκε στο Γκέτινγκεν, την καλύτερη μαθηματική σχολή της
Γερμανίας. Εκεί, ορισμένοι διαπρεπείς καθηγητές, όπως ο Ντάβιντ Χίλμπερτ και
ο Χέρμαν Μινκόφσκι θα διακρίνουν την ποιότητα του μυαλού του
και θα τον ωθήσουν να γίνει πανεπιστημιακός δάσκαλος. Η διατριβή του με θέμα
«Περί των ασυνεχών λύσεων στο λογισμό μεταβολών», θα τους δικαιώσει.
Δεν θα μπορούσε να μη γίνει
ιδιαίτερη αναφορά στη φιλική σχέση του Καραθεοδωρή με τον Αϊνστάιν, στην
ουσιαστική στήριξη που παρείχε στον διάσημο νομπελίστα, όταν εκείνος διατύπωσε
την «Ειδική Θεωρία της Σχετικότητας». Είναι γνωστό ότι σε αυτό το εγχείρημα ο
Αϊνστάιν είχε τη συμπαράσταση ελάχιστων συναδέλφων του. Ένας από αυτούς ήταν
και ο Κ. Καραθεοδωρή.
Ορισμένες από τις πιο δυσάρεστες εμπειρίες της ζωής του συνδέθηκαν, πάντως, με την Ελλάδα, τη χώρα που υπεραγαπούσε και προσπαθούσε να βοηθήσει με κάθε τρόπο. Αναφερόμαστε στην ημιτελή προσπάθειά του, λόγω της Mικρασιατικής Kαταστροφής, να οργανώσει το Ιώνιο Πανεπιστήμιο της Σμύρνης και την έλλειψη υποστήριξης από φοιτητές και καθηγητές, όταν θέλησε να διδάξει στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Η επιστροφή του στη Γερμανία ήταν αναπόφευκτη. Εκεί είχε την τύχη να αποχωρίσει από τη θέση του καθηγητή το 1938, καταξιωμένος και με τις τιμές που του άξιζαν.
