Καλά Χριστούγεννα!

Καλά Χριστούγεννα σε όλες και όλους!🎄🌟

Να είναι οι γιορτές σας γεμάτες στιγμές που προσθέτουν χαρά, πολλαπλασιάζουν τα χαμόγελα και μηδενίζουν κάθε άγχος!

Μαθηματικά στο πνεύμα των Χριστουγέννων - 1ο ΓΕΛ Καλύμνου

Χρόνια πολλά!!!

"Ραμανουτζάν"

«Κύριε, κατάλαβα από το γράμμα σας ότι ανυπομονείτε να με έχετε στο Κέιμπριτζ. Από το πανεπιστήμιο μου ξεκαθάρισαν ότι δεν χρειάζεται να ανησυχώ για τα έξοδα και  το επίπεδο των αγγλικών μου και ότι θα μπορώ να  παραμείνω χορτοφάγος εκεί. Άρα μαζί με τον κύριο Λίτλγουντ μπορείτε να αναλάβετε να με φέρετε στη χώρα σας σε λίγους μήνες».

Με αυτά τα λόγια ο Σρινιβάσα Ραμανουτζάν, ένας φτωχός Ινδός επαρχιώτης, ενημέρωσε τον σπουδαίο Άγγλο μαθηματικό Γκόντφρεϊ Χάρντι ότι αποδεχόταν την πρόταση να μαθητεύσει στο πλευρό του… 

Μια μυθιστορηματική βιογραφία του Σρινιβάσα Ραμανουτζάν από τις Εκδόσεις Τραυλός.

Μια ακατέργαστη ιδιοφυΐα

Ο Σρινιβάσα Ραμανουτζάν (Srinivasa Ramanujan, 22 Δεκεμβρίου 1887 – 26 Απριλίου 1920) γεννήθηκε με ένα χάρισμα: Έβλεπε τον κόσμο μέσα από τους αριθμούς. Η πρώτη του επαφή με τα μαθηματικά έγινε στην ηλικία των 10 ετών. Επέδειξε φυσική δεξιότητα στο αντικείμενο και του δόθηκαν βιβλία προχωρημένης τριγωνομετρίας, το περιεχόμενο των οποίων κατείχε απόλυτα στην ηλικία των 12 ετών. Στο σχολείο επέδειξε ασυνήθιστες μαθηματικές ικανότητες, κερδίζοντας επαίνους και βραβεία. Στην ηλικία των 17 ετών ο Ραμανουτζάν είχε ήδη διεξάγει την προσωπική του έρευνα σχετικά με τους αριθμούς Μπερνούλι και την σταθερά γ των Όιλερ-Μασερόνι. Ωστόσο τα υπόλοιπα μαθήματα τον άφηναν αδιάφορο. Έτσι, όταν αποφοίτησε από το σχολείο, δεν κατάφερε να συνεχίσει τις σπουδές του σε υψηλότερο επίπεδο. Φυσικά, η αγάπη του για τα μαθηματικά δεν υποχώρησε. Στον ελεύθερό του χρόνο εξακολουθούσε να μελετάει και να επινοεί δικά του θεωρήματα.

Από την Ινδία στην Αγγλία

Η πρώτη του επαφή με τον ακαδημαϊκό κόσμο των μαθηματικών ήρθε μετά το 1910, όταν ο Ραμανουτζάν γνώρισε τον ιδρυτή της Ινδικής Μαθηματικής Εταιρίας, Ραμασουάμι Άιερ. Ο Άιερ διάβασε τα τετράδια με τις σημειώσεις του νεαρού Ινδού και αμέσως εντυπωσιάστηκε. Αποφάσισε να τον συστήσει σε συναδέλφους του στην πόλη Μαντράς, όπου βρισκόταν το ομώνυμο πανεπιστήμιο. Το 1912 και το 1913 έστειλε κάποια από τα θεωρήματα του σε τρεις ακαδημαϊκούς στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ. Ο Γκόντφρεϊ Χάρολντ Χάρντι, αναγνωρίζοντας το υψηλό επίπεδο της δουλειάς του, προσκάλεσε τον Ραμανουτζάν να τον επισκεφθεί και να συνεργαστούν στο Κέιμπριτζ. Μαζί, λοιπόν, ξεκίνησαν να μελετούν τα τετράδια του Ραμανουτζάν. Ο Χάρντι είχε ήδη παραλάβει 120 θεωρήματα από τον Ραμανουτζάν στα πρώτα δύο γράμματα της αλληλογραφίας τους, αλλά υπήρχαν πολλά περισσότερα πορίσματα και θεωρήματα για να βγουν στο φως μέσα στα τετράδιά του. Αν και ένας μικρός αριθμός από τα αποτελέσματα αυτά ήταν εσφαλμένα και μερικά ήδη γνωστά, οι περισσότερες από τις εργασίες του αποδείχθηκαν ορθές, με μερικά αποτελέσματα να είναι καινοτομίες. Ο Ραμανουτζάν είχε κερδίσει την εκτίμηση του Χάρντι και του Λίτλγουντ.

Ο Ραμανουτζάν (στη μέση) μαζί με άλλους καθηγητές του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ. Δεξιά στην εικόνα είναι ο Χάρντι.
(Πηγή: Wikipedia)

Στην διάρκεια της ζωής του, ο Ραμανουτζάν απέκτησε τους τίτλους του Εταίρου της Βασιλικής Εταιρίας καθώς και του Εταίρου του Κολεγίου Τρίνιτι στο Κέμπριτζ. Απεβίωσε το 1920, μόλις στην ηλικία των 32 ετών ταλαιπωρημένος από αρρώστιες, υποσιτισμό και πιθανόν υποφέροντας από μόλυνση στο συκώτι.

Η μαθηματική του κληρονομιά

Στην διάρκεια της σύντομης ζωής του, ο Ραμανουτζάν κατάφερε να αφήσει έργο που απαριθμεί σχεδόν 3.900 αποτελέσματα, κυρίως ταυτότητες και εξισώσεις. Διατύπωσε συμπεράσματα που ήταν τόσο πρωτότυπα, όσο και ιδιαίτερα αντισυμβατικά, όπως οι πρώτοι αριθμοί Ραμανουτζάν και η συνάρτηση θήτα Ραμανουτζάν, και ενέπνευσαν έναν τεράστιο αριθμό περαιτέρω ερευνών. Για παράδειγμα, ένας από τους πιο ενδιαφέροντες τύπους είναι η παρακάτω σειρά που ισούται με τον αντίστροφο του π:

(Πηγή: Wikipedia)

Η διαίσθησή του τον οδήγησε να ανακαλύψει μερικές, άγνωστες ως τότε, ταυτότητες, όπως η:

(Πηγή: Wikipedia)

Οι σειρές του Ραμανουτζάν για το π συγκλίνουν πάρα πολύ γρήγορα (εκθετικά) και αποτελούν τη βάση για μερικούς από τους πιο γρήγορους αλγόριθμους που χρησιμοποιούνται σήμερα για τον υπολογισμό του π. Είναι χαρακτηριστικό πως μερικές από τις πιο σημαντικές ανακαλύψεις του άργησαν πολύ να ενταχθούν στο ρεύμα των σύγχρονων μαθηματικών.

Τον Δεκέμβριο του 2011, αναγνωρίζοντας την συνεισφορά του στα μαθηματικά, η κυβέρνηση της Ινδίας διακήρυξε την ημέρα των γενεθλίων του Ραμανουτζάν (22 Δεκεμβρίου, σαν σήμερα) ως ετήσια «Εθνική Ημέρα των Μαθηματικών».

Όπερ Έδει Δείξαι

Η φράση «Όπερ Έδει Δείξαι» δεν είναι απλώς ένας τυπικός επίλογος. Αποτελεί το σήμα κατατεθέν της μαθηματικής σκέψης. Με τη φράση «Όπερ Έδει Δείξαι» (Ο.Ε.Δ.), που σημαίνει «το οποίο έπρεπε να αποδειχθεί», έκλεινε ο Ευκλείδης (περ. 350-270 π.Χ.) κάθε θεώρημα στα «Στοιχεία». Στα Λατινικά η αντίστοιχη φράση είναι «Quod Erad Demonstrandum» (Q.E.D.). Στη φράση αυτή συνοψίζεται η πεμπτουσία των Μαθηματικών. Κάθε μαθηματική πρόταση, όσο προφανής κι αν φαίνεται, πρέπει να αποδειχθεί στηριζόμενη σε λογικά επιχειρήματα που οδηγούν με ασφάλεια στο συμπέρασμα. Τότε μόνο θα είναι έγκυρη και μπορεί να γίνει καθολικά αποδεκτή από τη μαθηματική κοινότητα. Η διαδικασία της απόδειξης εισήχθη στα μαθηματικά από το Θαλή το Μιλήσιο (640-546 π.Χ.) και έκτοτε τα συνοδεύει απαρέγκλιτα στο ταξίδι τους μέσα στο χρόνο, καθιστώντας τα ισχυρά και απαλλάσσοντάς τα από υποκειμενικότητες…

 

📖Παραπομπές:

Αργυρόπουλος, Η., Βλάμος, Π., Κατσούλης, Γ., Μαρκάτης, Σ. & Σιδέρης. Π. (2001). Ευκλείδεια Γεωμετρία Α' & Β' Ενιαίου Λυκείου, Ο.Ε.Δ.Β.

Γκουντουβάς, Σ. (2023). Γεωμετρικά Θέματα: 100+1 ασκήσεις Γεωμετρίας

Polster, B. (2009) Όπερ Έδει Δείξαι: Η Ομορφιά της Μαθηματικής Απόδειξης. Αλεξάνδρεια

POV: Όταν με μια στροφή χάνεις τον προσανατολισμό - Η ταινία του Möbius

Το βίντεο από το κανάλι Numberphile παρουσιάζει νέους τρόπους οπτικοποίησης της ταινίας του Möbius ως ένα βασικό αντικείμενο της τοπολογίας. Η ταινία του Möbius έχει εκπληκτικές ιδιότητες που δεν είναι αυτονόητες με την πρώτη ματιά. Αν την κόψεις κατά μήκος, δεν θα πάρεις δύο νέα κομμάτια, αλλά μια μακρύτερη ταινία με περισσότερες στροφές. Κι αν προσπαθήσεις να την κόψεις σε τρία κομμάτια; Μικρές αλλαγές στην κατασκευή οδηγούν σε απρόσμενα αποτελέσματα...

 

Μαθηματικά προσχολικής ηλικίας: Μαθαίνουμε τους αριθμούς από το 1 έως το 5

«Γυρίζω και Μαθαίνω: Αριθμοί»… Ένα βιβλίο–παιχνίδι για την πρώτη γνωριμία με τους αριθμούς!

Τα μικρά χεράκια λατρεύουν να γυρίζουν, να τραβούν, να ανακαλύπτουν! Αυτό το χαρούμενο βιβλίο των εκδόσεων Τζιαμπίρης Πυραμίδα προσκαλεί τα παιδιά να μετρήσουν γατάκια, κοτοπουλάκια και άλλα ζωάκια μέσα από μια πολύ ευχάριστη και διαδραστική εμπειρία. Οι αριθμοί κρύβονται και αποκαλύπτονται με την περιστροφή του τροχού, ενισχύοντας τη φυσική περιέργεια και τη χαρά της ανακάλυψης.

Με απλές ερωτήσεις, χαρούμενες εικόνες και φωτεινά χρώματα, το βιβλίο βοηθά τα παιδιά να συνδέσουν τις ποσότητες με τα σύμβολα των αριθμών, καλλιεργώντας βασικές μαθηματικές δεξιότητες ήδη από τις πρώτες ηλικίες. Ιδανικό για γονείς και παιδαγωγούς που αναζητούν έναν παιγνιώδη τρόπο εισαγωγής των αριθμών στην καθημερινότητα των παιδιών, μέσα από το παιχνίδι και τη φαντασία!

Γρίφος: Κάτι τρέχει με τους δίπλα

Υπάρχουν τέσσερα σπίτια, τα οποία βρίσκονται στη σειρά. Σε κάθε σπίτι κατοικεί και ένας άνθρωπος: Ο Λάκης, ο Μάκης, ο Σάκης και ο Τάκης. Καθένας από αυτούς έχει και έναν διαφορετικό αριθμό βιβλίων: 1, 2, 3, ή 4 βιβλία. Τα μόνα στοιχεία που έχουμε είναι τα εξής:

 

1. Ο Λάκης ζει στο πρώτο σπίτι.
2. Ο Σάκης δεν ζει ακριβώς δίπλα στον Λάκη.
3. Ο άνθρωπος που ζει στο τρίτο σπίτι έχει 2 βιβλία.
4. Ο άνθρωπος που ζει δίπλα στον Λάκη έχει 4 βιβλία.
5. Ο Μάκης ζει στο σπίτι που βρίσκεται ακριβώς δίπλα στον Τάκη.
6. Ο άνθρωπος που ζει στο τέταρτο σπίτι έχει λιγότερα βιβλία από τον διπλανό του.
7. Ο Τάκης έχει περισσότερα βιβλία από τον Λάκη.

 

Πόσα βιβλία έχει ο καθένας;

.=.=.=.=.=.=.=.=.=.=.=.=.=.=.=.=.=.=.=.=.=.=.=.=.=.=.=.=.=.=.=.=

Μόλις λύσετε αυτόν τον γρίφο, σας παραπέμπω να λύσετε και μια πιο δύσκολη εκδοχή του, που είναι ο γνωστός γρίφος του Αϊνστάιν.